Profile picture for user Femke Diercks
Femke Diercks  •  18 February 2019

Delfts Blauw: Made in China

Kort voor de heropening van het Rijksmuseum in april 2013 kwam de afdeling Commerciële Zaken bij mij met een bijzonder verzoek: voor de museumwinkel werden replica's van Delfts aardewerken objecten uit de collectie ontwikkeld. Als conservator was ik natuurlijk erg blij met deze aandacht voor de collectie Delfts. De productontwikkeling bleek een ingewikkelder, maar ook interessanter proces dan ik me ooit had kunnen voorstellen.

Historische ironie

Hoewel er natuurlijk meteen contact is opgenomen met de firma Tichelaar in Makkum, bleken de prachtige producten die zij toen nog leverden al snel te kostbaar voor de museumwinkel. Het was dan ook wel even slikken toen ik te horen kreeg dat ‘mijn’ Delfts blauw in Chinees porselein zou worden uitgevoerd.

Uiteindelijk realiseerde ik me dat deze economische realiteit (tegenwoordig is het simpelweg een stuk goedkoper om porselein in China te produceren dan aardewerk in Makkum) een zekere historische ironie bezit: waar Delfts aardewerk ooit ontstond als een kopie van het Chinese porselein, zijn de rollen vandaag de dag omgedraaid en wordt Delfts aardewerk in China gekopieerd.

Dutch design uit China

Er werd onder meer contact gezocht met &Klevering, een Amsterdamse designwinkel en producent van moderne keramiek. Samen met hun ontwerpers werden een aantal objecten uit de collectie gekozen om mee te werken. Het was een spannend proces om een balans te vinden tussen het maken van een historisch verantwoorde vorm en een commercieel aantrekkelijk product. Geen van de producten in de lijn zijn dan ook exacte replica’s, maar ze zijn wel gebaseerd op objecten uit de collectie.

Zo werd bij de zogenaamde Flower Brick besloten om niet de originele landschappen van de bloemhouders als decor te gebruiken, maar een modernere uitsnede van een bloempatroon te kiezen. De dekselpot die model stond voor de vaas verloor zijn hals, maar al met al bleef het karakter van de objecten goed bewaard.

Herwaardering

Toen kwam de volgende spannende fase van de eerste samples. Al snel bleek dat de Chinese pottenbakkers niet al onze aanwijzingen goed begrepen hadden. Zo was de eerste versie van de flower brick aan de bovenkant niet en aan de onderkant wel geopend!

Ook hadden de Chinese vaklieden een steunbeer voor de wanden van de bloempiramide nodig die hun Delfts vakbroeders 300 jaar eerder niet gebruikten.

Er ontstaat een nieuwe waardering voor de originele Delfts aardewerken producten die vaak eerst in Delft en later in China voor de Europese markt werden geproduceerd. In een tijd van vliegtuigen en email ontstaan al zulke interpretatieverschillen, wat het bijna onmogelijk maakt om voor te stellen hoe men ingewikkelde producten als bloempiramides toen heeft laten maken.

Ik hoop dat de Delfts Blauwlijn in de museumwinkel de zo geliefde ontwerpen van het Delfts aardewerk - met een moderne twist - weer de huizen van heel veel bezoekers binnen zal brengen!