Kunstmuseum Den Haag

Kan in de vorm van een aap

Delft, circa 1750-1764

De schenkkan is gevormd als een drinkende aap op een rotsachtig voetstuk met een florale decoratie. Het handvat heeft een koperen montuur en als afdekking van de kan fungeert een soort petje op de kop van het beest. Een ovaal schildje op zijn buik toont het opschrift 'Krijgt melk'. Naast andere dikwijls gedateerde aap-schenkkannen tonen uit De Porceleyne Schotel afkomstige plastiekjes als een doedelzakspeler eenzelfde ondergrond (OCE-1904-0197).

Dat dit type kannen inderdaad voor melk werd gebruikt, blijkt niet slechts uit het opschrift. Een Delftse koopman in 'porcelainen' Cornelis van Os voert dit type kannen in zijn assortiment, zo vermeldt een boedellijst uit 1770. In een van de drie bovenkamertjes waar onder andere zijn winkelwaren zijn opgeborgen, bevindt zich 'een aap zijnde een melkkan'. Uit een aantal jaren later (1773) is een andere vermelding afkomstig. Bij een Delftse winkelier in onder meer stoffen staan dergelijke kannen in het binnenvertrek boven de bedstede opgesteld, die eveneens te boek staan als 'apen zijnde melkkannen'.

Het ontstaan van deze als dier gevormde schenkkannen zal mede zijn beïnvloed door buiten de Republiek gemaakte exemplaren zoals de uit Duitsland afkomstige steengoed kannen in de vorm van een uil, leeuw of beer. Uit de fabriek in Höchst is een faience kan (circa 1750) bekend met als afdekking een zwijnskop. Een dergelijke vorm is op zijn beurt weer ontleend aan een model uit de English Delftware fabriek te Chelsea. Bovenal zullen het echter de porseleinen dierfiguurkannen uit Meissen zijn geweest die men als voorbeeld nam. Het betreffen schenkkannen of theepotten (circa 1735) in onder meer de vorm van een aap met een hoedje op, met in zijn poten een kop en schotel.

Plateelbakkerij
Plateelbakkerij De Porceleyne Schotel, eigenaar Jan Pennis [1724-1764]
Productieplaats
Delft
Merk
eigenaarsmerk op onderkant ; IP (met punt op I) van Jan Pennis (1724-1764) ; opschrift op voorzijde ; Krijgt melk
Merk
Datering
circa 1750-1764
Materiaal/techniek
tinglazuuraardewerk (faience) veelkleurig beschilderd in blauw, geel, groen, rood en mangaan
Materiaal
tinglazuuraardewerk (faience) veelkleurig beschilderd in blauw, geel, groen, rood en mangaan
Afmetingen
hoogte 17,4 cm ; diameter 13,0 cm
Literatuur
Van Aken-Fehmers 1999, I, cat.nr. 102, afb. 1
Van Aken-Fehmers 2001, II, cat.nr. 4
inventarisnummer
0400784
Creditline
Kunstmuseum Den Haag