Kunstmuseum Den Haag

Haringschaal

Delft, 1755-1770

De langwerpige, identiek uitgevoerde schalen zijn gevormd met ingebogen hoeken. De randen tonen een geometrische ornamentversiering en op het middenveld is een haring afgebeeld. Voor een dergelijk langwerpig model schaaltje vormt de beschildering van de haring een passend decor. In het licht van de Delftse traditie om meestal het gehele oppervlak te beschilderen, maakt de decoratie van deze schaaltjes een welhaast sobere indruk.

Talloze malen is de haring in welke vorm dan ook op Delfts aardewerk afgebeeld. Naast de series borden waar men de haringvangst op zee tot aan de bezorging bij de klant uitgebreid in beeld brengt, werden diverse soorten haringschaaltjes gemaakt. Behalve De Roos bracht ook een aantal andere bakkerijen dit type schaaltje op de markt zoals plateelbakkerij De Porceleyne Byl. Die bakkerij produceerde bijvoorbeeld schaaltjes in het model van twee plastisch gevormde vissen. Terrines met decoraties van allerlei visvormen produceerde men eveneens, zoals een exemplaar met op de deksel een opgerolde vis uit bakkerij De Twee Scheepjes.

Toentertijd zal dit soort producten hoogstwaarschijnlijk ‘haringschoteltjes’ zijn genoemd. Naar uit een in 1770 opgemaakte boedelinventaris van een zekere Van Os blijkt, bracht deze koopman ‘in porcelainen’ dergelijke schaaltjes op de markt. In zijn boedellijst worden niet slechts allerlei soorten vormen opgesomd, eveneens wordt het type versiering genoemd. Zo maakt men bijvoorbeeld melding van borden (porselein) met een decor van een fruitmand of met een bloemetje. In die zin zal de benaming van ‘haringschoteltjes’ die hij eveneens levert, verwijzen naar exemplaren met de afbeelding van een haring.

Behalve haringschaaltjes van Delfts aardewerk was er blijkbaar ook vraag naar porseleinen exemplaren. Langwerpige Chine de Commande schaaltjes met afbeeldingen van een of twee haringen werden geleverd vanaf circa 1775. Het was ongetwijfeld ons type Delftse object dat als voorbeeld heeft gediend.

Plateelbakkerij
Plateelbakkerij De Roos, eigenaar Dirck van der Does [1755-1770]
Productieplaats
Delft
Merk
merk op onderkant DVDD 2 van Dirck van der Does (1755-1770), van plateelbakkerij De Roos
Merk
Datering
1755-1770
Materiaal/techniek
tinglazuuraardewerk (faience) beschilderd in kobaltblauw
Materiaal
tinglazuuraardewerk (faience) beschilderd in kobaltblauw
Afmetingen
hoogte 3,4 cm ; breedte 22,7 cm ; diepte 14,7 cm
Herkomst
1904 legaat Kunstmuseum Den Haag ; - 1904 mr. A.H.H. van der Burgh
inventarisnummer
0400140
Creditline
Kunstmuseum Den Haag