Piramidale bloemenhouder

De segmenten van de uit twee delen bestaande bloemenhouders zijn onderling met een houten pin verbonden en zijn zowel qua vorm als decoratie een kopie van een Delfts exemplaar. Het object is zelfs voorzien van een imitatie van het AK fabrieksmerk dat toebehoorde aan Adrianus Kocx, eigenaar van De Grieksche A (1687-1701) en de meest belangrijke leverancier van bloemenhouders met tuiten aan koning-stadhouder Willem III en zijn gemalin Mary II. De Chinese porseleinmakers zullen dan ook zeker over het oorspronkelijke voorbeeld hebben beschikt, wat ook het geval zal zijn geweest bij de eveneens AK gemerkte porseleinen schaal op voet in de collectie van het Gemeentemuseum Den Haag (Deel I).

De piramidale bloemenhouders eindigen in een obeliskvorm. Dit voor bloemenhouders zo karakteristieke model, dat de Delftse producenten tussen circa 1690 en 1720 op de markt brachten, kwam voort uit zowel oosterse als westerse stijlelementen. Een belangrijke inspiratiebron vormden de reisverslagen over China met afbeeldingen van exotische cultuuruitingen zoals de Porseleinen Pagode van Nanking die is opgebouwd uit zich verkleinende segmenten. De grotendeels westerse beschildering van de twee porseleinen torens bestaat uit een tweetal identieke voorstellingen van putti, respectievelijk op een soort veranda met een opgenomen gordijn en temidden van bloeiend struikgewas.

Het porseleinen stel is een vroeg voorbeeld van een chine de commande object (Jörg). Een later te dateren, gelobde porseleinen bloemenhouder is anders van opzet en herinnert aan het samenvoegen van vaasvormen zoals is te zien bij het quintel model. Een in grote lijnen overeenkomstige (incomplete) Delftse piramide, die zich tegenwoordig in de collectie van het Kunstgewerbemuseum te Hamburg (De Visser) bevindt, is eveneens in China nagevolgd. In plaats van de moorse figuurtjes tussen de leeuwenpoten zijn echter vier donkerblauwe, niet versierde figuren van een soort zwaantjes geplaatst. Dat ornament, maar dan in een ongedecoreerde uitvoering van het zogenoemde wit Delfts, is ook op een andere Delftse bloempiramide te zien. Een ander verschil tussen het chine de commande object en het Hamburgse exemplaar is de uitvoering van de randdecoratie. Het moge echter duidelijk zijn dat de Chinezen zich tot en met het merk lieten inspireren door het voorbeeld van de bij uitstek Hollandse bloemenhouder met tuiten. Een stel nagenoeg identieke porseleinen bloemenhouders met tuiten is eveneens met het Delftse pseudo AK merk uitgevoerd en maakt deel uit van de wereldberoemde porseleinverzameling van August II de Sterke (1670-1733), koning van Polen en keurvorst van Saksen. Dit stel wordt uitgebreid beschreven in een oude inventaris uit 1721 waaruit blijkt dat het tweetal ooit deel uitmaakte van een vijfdelige set die hoogstwaarschijnlijk als zodanig te pronk was opgesteld. De set bestond uit drie flessen en twee ‘Blumen Töpffe’ die ieder in de vorm van een vierkantige ‘Pyramide’ waren uitgevoerd met op de hoeken ‘kleine Schnäuzgen’ (tuiten). Uit deze beschrijving blijkt bovendien dat dit type piramidale bloemenhouders met tuiten ook aan het Duitse hof als piramide werd aangeduid en de functie had van bloempot (Dresden).

Code
323995
Unieke code
Kunstmuseum Den Haag 0323995