Twee sauskommen

Het stel bootvormige sauskommen met ingesnoerde voet heeft rijk gemodelleerde oren en een in relief uitgevoerde bovenrand van voluten en krullend blad. De buitenwand toont een deels in Oosterse sfeer weergegeven bloem- en bladdecoratie, de voet een gestileerde bloemenrand. Dit in rococo uitgevoerde stijl geeft aan dat de Delftse producenten met eigentijdse stijlelementen serviesonderdelen als sauskommen op de markt brachten. Het model is ontleend aan zilveren voorbeelden. Gelet op Japans porseleinen exemplaren uit circa 1710-1730, blijkt bovendien dat men toen ook al in het Verre Oosten dit bij uitstek Westerse type voorwerp liet namaken.

Aanvankelijk, in het begin van de achttiende eeuw produceerde de Delftse aardewerkindustrie ronde kommen met twee schenklippen en tevens twee oren. Van ons bootvormige model uit De Drie Porceleyne Flessies is een gelijkvormig exemplaar bekend dat gezien het merk vroeger is te dateren. Het betreft een in blauw gedecoreerde sauskom met het fabrieksmerk van Zacharias Dextra, eigenaar van de Drie Posteleyne Astonne van 1722 tot 1759. Deze kom bewijst dat in elk geval bakkerij de Drie Posteleyne Astonne dit type sauskom reeds maakte tijdens het beheer van Dextra.

Dergelijke sauskommen maakten ook deel uit van het productieassortiment van andere faience- en porseleinfabrieken, zowel in binnen- als buitenland. De door de Delftse plateelbakker Klos in 1781 opgerichte bakkerij De Onderneeming te Schiedam bracht in die tijd eveneens faience sauskommen op de markt. Dit bootvormige model werd tevens geproduceerd door de tussen 1759 en 1770 in bedrijf zijnde Weesper porseleinfabriek. Een Haags porseleinen bootvormig stel (1776-1790) met twee schenklippen en twee handgrepen geeft aan dat er blijkbaar in het vierde kwart van de achttiende eeuw ook naar dat model vraag was. Dat type maakte reeds deel uit van porseleinen serviezen uit Meissen als het uitgebreide servies voor de familie Andreevsky (1744-1745).

Behalve de eerder genoemde Japanse exemplaren werden in de tweede helft van de achttiende eeuw porseleinen sauskommen tevens in China besteld. Dit Chine de Commande werd ook wel met onderschotels geleverd. De vanaf 1750 uitgevoerde leverantie van Chinese exemplaren loopt parallel aan bestellingen van complete porseleinen serviezen.

Zoals eerder werd opgemerkt bij de ontstaansgeschiedenis van de terrinevorm, nam vanaf het begin van de achttiende eeuw het aantal gerechten toe en dus de behoefte aan uitgebreide eetserviezen. Naast de sauskom is tevens de schaal met deksel een voorbeeld van een mion of meer ‘nieuw’ faience artikel dat deel gaat uitmaken van het tafelgoed.