Deze sierstukken qua vorm en type beschildering uitzonderlijk. De geschulpte bak op een voet gecombineerd met een puntig opzetstuk geeft de indruk dat het tafelfonteinen zijn. Uit de vijftiende en zestiende eeuw zijn, voornamelijk uit beschrijvingen, dit soort ingenieuze en kostbare tafelstukken bekend die dienden als fontein voor wijn of reukwater. In de inventaris van Amalia van Solms (1602-1675), de gemalin van de Oran'je Stadhouder Frederik Hendrik, wordt een dergelijk stuk beschreven: 'Een groot verguldt auffsets met vier schulpten informe van vier fonteynen met een Hercules dodende een leeuw daarop'. In de loop van de zeventiende eeuw raakten zij echter uit de mode. De Delftse stukken bezitten echter geen voorziening voor het bevatten of laten stromen van een vloeistof.
Andere voorwerpen waar de Delftse stukken enigszins aan doen denken zijn de grote zoutvaten uit de vijftiende en zestiende eeuw. Sommige hiervan zijn uitgevoerd met een top in de vorm van een piramide of obelisk bestemd voor peper. Evenals de tafelfonteinen raakten de grote zoutvaten in de l7de eeuw buiten gebruik.
De inventarislijst van goud en zilver van Willem III biedt een mogelijke verklaring voor de functie van deze stukken. Afgezien van het verschil in materiaal komt één beschrijving enigszins overeen met deze Delftse 'banketschotels'. Zij luidt: 'drie groote vergulde doorluchtige gedreven banketschotels op hooge voeten, gemaeckt ano. i68o.' Op de schalen werd banket, d.w.z. koekjes en suikerwaar, of geconfijte vruchten opgetast. Zij sierden gevuld en wel de buffetten tot zij na de laatste gang op tafel werden gezet. Ook deze metalen banketschotels gaan terug op een oudere traditie. Al uit de vijftiende eeuw zijn er schalen op een hoge, dunne voet bekend voor dit doel. De piramidale opbouw van het Delftse paar past echter bij de mode en tafelgebruiken uit de late zeventiende eeuw om gerechten, tafeldecoraties en tijdelijke versieringen deze vorm te geven.
Op de voetstukken zijn mythologische scènes uit de Metamorphosen van Ovidius te zien:
RL 1025-1: Ontvoering van Europa; Phaeton bij zijn moeder Clymene; Venus treurend bij het lijk van Adonis; Deucalion en Pyrrha.
RL 1025-2: Apollo Daphne achtervolgend; Narcissus zijn spiegelbeeld bewonderend; Thisbe bij het lijk van Pyramus; Hermes met de slapende Argus.
Hoewel mythologische scenes uit de Metamorphosen van Ovidius in de zeventiende eeuw geliefde onderwerpen waren voor schilderijen, tapijten, prenten enz. komen zij op Delfts aardewerk naar verhouding minder voor. Twee andere Delftse voorwepen met mythologische scenes zijn een paar pelgrimsflessen in de collectie van het Gemeentemuseum in Arnhem (inv.nr. AB 8304/06), gemerkt voor Adrianus Kocx eigenaar (1687-1701) van plateelbakkerij De Grieksche A. Van de vier scènes komen er twee overeen met de Delftse banketschotels.
De overeenkomst met de AK-gemerkte flessen in Arnhem, maakt een toeschrijving aan De Grieksche A aannemelijk.
Verdere informatie over dit object is te lezen in:
Erkelens 1996
A.M.L.E. Erkelens, ‘Delffs porceleijn’ van koningin Mary II. Ceramiek op Het Loo uit de tijd van Willem III en Mary II/ Queen Mary’s ‘Delft porcelain’. Ceramics at Het Loo from the time of William and Mary, Zwolle/Apeldoorn (Paleis Het Loo) 1996, cat.nr. 30.
Koninklijk Delfts aardewerk
