Kunstmuseum Den Haag

Strooibus met Chinoiserie-decor

Delft, circa 1705-1730

De cilindervormige, naar (edel)metalen voorbeelden gevormde strooibus is uitgerust met een bolvormige bovenkant waarin gaatjes zijn aangebracht. Van het vulgat aan de onderkant ontbreekt het bijbehorende dopje. Een eenvoudige randdecoratie omsluit een deels florale versiering. Dit doorlopende decor bestaat uit sprietachtige, soms bloeiende planten, voorts een soort golfornament, medaillons en het veelvuldig toegepaste bliksemmotief. De Witte Ster bracht dit model met eenzelfde versiering tevens op de markt met een in blauw uitgevoerde decoratie. Dit patroon met een veelheid aan motieven is voorts te zien op bijvoorbeeld borden, schalen en een houder voor een olie- en azijnstel. Gelet op de diverse merken zijn deze objecten uit verschillende bakkerijen afkomstig.

Andere varianten van de strooibus werden eveneens in Delft vervaardigd. Zo is een in blauw gedecoreerd, 1707 gedateerd, cilindervormig exemplaar uitgevoerd met een afneembare schroefdop. Twee uit circa 1750 daterende miniatuur strooibusjes hebben een vergelijkbare bolvormige bovenkant. Zij passen in een houder en maken deel uit van een kinderserviesje.

Wellicht werd dit type cilindervormige strooibussen als suikerstrooier gebruikt. In het poppenhuis van Sara Rothe met onder meer laat zeventiende-eeuws zilver bevinden zich twee gelijkvormige zilveren strooibussen. De door de eigenaresse opgemaakte boedellijst geeft een nauwkeurige beschrijving van de bewaard gebleven huisraad, zodat de eigentijdse benaming aan het voorwerp is te koppelen. Er is sprake van twee soorten strooibussen. Eerst beschrijft Sara Rothe twee laat zeventiende-eeuwse strooibussen die wat betreft vorm vergelijkbaar zijn met het Delftse exemplaar. Dit stel wordt als 'twee zilver suijkerbossen'. Het andere zilveren type noemt zij een 'peeperbos', die met een olie- en azijnstel in een mandachtig houdertje is geplaatst. Die peperbus is echter balustervormig.

Naast dergelijke gedecoreerde faience exemplaren zijn van beide modellen tevens voorbeelden aan te wijzen in wit ongedecoreerd Delfts aardewerk.

Plateelbakkerij
Plateelbakkerij De Witte Ster
Productieplaats
Delft
Merk
merk op onderkant ; figuratief teken van een ster ; van: plateelbakkerij De Witte Ster
Merk
Datering
circa 1705-1730
Materiaal/techniek
tinglazuuraardewerk (faience) veelkleurig beschilderd in blauw, geel, groen, rood en bruin
Materiaal
tinglazuuraardewerk (faience) veelkleurig beschilderd in blauw, geel, groen, rood en bruin
Afmetingen
hoogte 13,2 cm ; diameter 7,0 cm
Literatuur
Van Aken-Fehmers 2001, II, cat.nr. 70
inventarisnummer
0400737
Creditline
Kunstmuseum Den Haag